zie ook: https://www.platform2103.be/nl/open-brief

 

Deel op facebook: https://www.facebook.com/PF2103

Dekolonisering

Het koloniale verleden van Europa heeft nog steeds een negatieve invloed op onze beeldvorming, ons denken, de politiek, gelijke kansen in het onderwijs. Dit moet gekeerd worden. De dekolonisering is begonnen en moet doorgetrokken worden in musea, leerplannen, schoolboeken, bibliotheken, straten en pleinen, media, …

 

DEKOLONISATIE IN DE 21E EEUW

(Onderstaande tekst werd in 2018 geschreven door Hand in Hand tegen racisme vzw. Klik  onderaan voor meer info.)

Dekolonisatie is een term voor het historische bevrijdingsproces waarbij de bevolking van de voormalige kolonies in de tweede helft van de 20ste eeuw haar onafhankelijkheid afdwong van de (vooral) Europese kolonisatoren.

De kolonisatie en haar propagandamachine had tegelijk het denken “gekoloniseerd” en de bevolking van de kolonies het gevoel gegeven dat ze minderwaardig waren en dat ze best de levenswijze van de kolonisatoren kopieerden. Een aantal denkers uit het Globale Zuiden riep daarom op voor een “dekolonisatie van de geest”, waarbij de onderdrukte bevolking zich ook zou bevrijden van onderdrukkende ideeën. In de koloniserende staten leidden de koloniale machtsverhoudingen en propaganda tegelijk tot het idee dat westerlingen superieur waren aan de rest van de wereld. Een pseudowetenschappelijk onderbouwd racisme ondersteunde in de 19de eeuw deze blik op de werkelijkheid. Dat racisme paste in een alomvattende koloniale ideologie die de uitbuiting van een groot deel van de wereldbevolking “rechtvaardigde”. 

 

INVLOED VAN KOLONIALE MACHTSVERHOUDINGEN EN DENKBEELDEN OP HET HEDEN 

De kolonies zijn onafhankelijk geworden maar neokoloniale machtsstructuren bestendigen nog steeds de westerse dominantie over een groot deel van de wereld, met behulp van lokale elites. Deze ongelijke machtsverhoudingen weerspiegelen zich in onze eigen Belgische samenleving, tussen mensen met en zonder migratieachtergrond.

Tegelijk leiden de oude koloniale denkbeelden een hardnekkig voortbestaan. De zogenaamd wetenschappelijke rassenleer wordt niet meer au sérieux genomen maar allerlei racistische vooroordelen blijven welig tieren zoals sociale en mainstream media keer op keer aantonen. 

Deze koloniale machtsverhoudingen én denkbeelden (in feite een neokoloniale ideologie) zijn een belangrijke oorzaak van het huidige structurele racisme in onze samenleving. Ze creëren nog steeds een onderklasse van mensen die ongelijk behandeld worden omwille van hun huidskleur of afkomst. Zowel in de dagelijkse omgang als op het vlak van wonen, werken, onderwijs, enz.

DE NOOD AAN DEKOLONISATIE GELDT VOOR IEDEREEN

Structuren aanpakken gaat echter niet zonder de hulp van mensen. Mensen met en zonder migratieachtergrond die zich samen bevrijden van neokoloniale denkbeelden. 

We zijn er van overtuigd dat het in het voordeel is van de samenleving in haar geheel om dit te duiden en vervolgens te overstijgen. 

Bij mensen zonder migratieachtergrond is er meestal wel een grotere “blinde vlek” aanwezig over deze thematiek. Mensen met een migratie- achtergrond ervaren het racisme immers dagelijks aan den lijve.  Mensen zonder migratieachtergrond zijn zich vaak van geen kwaad bewust en ervaren de voordelen van hun positie als een natuurlijk gegeven. 

DEKOLONISATIE GAAT NIET ALLEEN OVER CONGO, MAAR OOK EN VOORAL OVER DE HUIDIGE SUPERDIVERSE SAMENLEVING 

Als we kijken naar het koloniale verleden, betekent dit voor België in de praktijk vooral haar problematische verhouding met haar ex-kolonies in Afrika (Congo, Rwanda en Burundi). De gevolgen van dat specifeke koloniale verleden zijn logischerwijze  het meest zichtbaar, zoals die tot uiting komen in standbeelden en straatnamen, literatuur, handboeken, lespakketten en sommige tradities. 

Het gaat ons echter niet om deze koloniale geschiedenis op zich, maar om Congo als bij uitstek Belgisch voorbeeld van toepassing van koloniale denkbeelden en machtsuitoefening. Het kan ook toegepast worden op gelijkaardige processen elders in de wereld en is die zin zeker ook relevant voor mensen met een migratieachtergrond die niet uit de Belgische ex-kolonies afkomstig zijn. 

Standbeelden, straatnamen, clichés in (hand)boeken en tradities die met de kolonisatie van Congo te maken hebben “dekoloniseren” is dan een methode om in België de “blinde vlek” over het hardnekkig en kwetsend karakter van koloniale denkbeelden aan te pakken. 

Welke organisaties zijn bezig rond dekolonisering?

 

Meer info